Bir Evlilikten Manzaralar

   Bazı nesneler vardır sizde anıların sayfasını açabilir. Ben de dün şöyle bir şey gördüm:

                               

Ve aniden Issız Adam'daki Ada'nın alt üst olduğu ana gittim. Ardından nette gezinmeye devam ettim, onu unuttum ya da ben unuttuğumu sanarken aslında bilinçaltımda bir şeyler canlandı bilemiyorum.(Yaşadıklarıma gizemli bir hava vermeyi severim) Uzun zamandır ne gördüğüm ne de konuştuğum bir arkadaşımla yazıştık, yine bir araya gelince illa ki değindiğimiz kadın erkek ilişkilerine değindik artık onlar değil biz-siz çerçevesinde. Ardından kendimi Bergman'ın "Bir Evlilikten Manzaralar" filmini ararken buldum. Ha tabii bunda Ayfer Tunç'tan şu okuduğum yazının payı da büyük. Uzuunca aramadan sonra nihayet filme ulaştım fakat 169 dk.uzunluk gözümü korkutmadı değil. Vazgeçmem halinde ders çalışma gerekliliği doğacağından, ders çalışmamak için yapılan hareketler felsefesine tabiki sadık kalacaktım. Zaten bu uğurda da uzun gibi görünen zaman nasıl geçti anlamadım, vallahi!

   

 Film, bir on yıldır evli bir çiftin röportaj verişiyle başlıyor. Evliliklerinin ne kadar iyi olduğunun reklamı olacak cinsten. İkisi de belli entelektüel düzeyi olan insanlar; kadın aile hukukçusu iken erkek de psikoteknik alanında araştırmacı.Derken bir gece seyahatten döndüğünde adam, eşine ondan ayrılmak istediğini söylüyor çünkü genç bir kadına aşık olmuştur. Bu esnada adamın kızgınlığı göze çarpıyor, altında bastırmak istediği suçluluk duygusuyla. Acele verilen bir karar olduğunu düşünen karısını tersliyor, çünkü bir an önce terk etmeli evi, ona karşı hissettiklerini fark ettirmeden oradan gitmeli. Ayrılma işlemleri sürerken birbirlerini görmüyorlar fakat adam döndüğünde aralarındaki çekime de karşı koyamıyorlar. Özlem bastırırken iyice adam taze aşkının da bir kadın olduğunun farkına varıyor aslında ve evlilikte yaşanan sorunların başka suretlerde yine karşısına çıkabileceğinin. Aşk, tutku gibi duyguların bir çırpıda silinemeyeceğini izleriz biz, yavaş yavaş eski eşin gizlice buluşulan aşık yerine geçtiğini... 

  

   Adamın aldattığını açıkladığı sahne var bir de; kadın naif, hiçbir şeyden habersiz eşine yiyecek bir şeyler hazırlamış, kendi de atıştırmaktayken duydukları karşısında adeta boğazı düğümleniyor. İşte orada zihnim yine durmuyor, eskiden izleyip de içimi parçalayan başka bir film sahnesine gidiyor. Ve o filmin yönetmeni bu sahneyi çekerken Bergman'dan mı etkilendi diye sormadan edemiyorum. O film; evet Issız Adam!

    

Persona

                                                  

 Bilinçakışımı durdurmasın diye karalama mahiyetinde yazdığım şekli daha samimi geldiği için değiştirmedim her ne kadar imla kısmı beni rahatsız etse de,affola...

   Yıl 2008 olmalı adını ilk duyduğumda.benim için çok da umut vaad etmeyen sıkıcı filmler kategorisinde anlatıldığında fazla ilgimi çekmemişti açıkçası.sonradan geliştirmek istediğim sinema izleme/anlama potansiyelime faydası olsun diye ve izlemeden ölmemem gerektiği kafama yıllar içinde kazındıkça bugünkü cesareti bekledim hep.meğer anlatıldığı kadar sıkıcı,donuk,anlaşılmaz değilmiş. ya da hep savunduğum tam zamanıymış.hem bilgisel hem de duygusal altyapımın tamamlanması gerekiyormuş.

   

  bugünlerde psikiyatri stajını alan ev arkadaşımla, bir sınavı daha atlatmış olmamın verdiği yorgunluğa ödül olarak izlemeyi teklif ettim ki kendisinin sinema bilgisi üst düzeydedir. kanayan yaram psikiyatriye tuz basmamasını umarak izlemeye koyulduk.

   

   o nasıl bir filmdi öyle.bir kere bana anlatılandan çok farklıydı.ilk dakikadan itibaren konusuyla, beni içine aldı.gitgide, filmin içine girdiğimi hissettikçe de neler olacağını merak edip durdum. 1966da tabii siyah beyaz çekilen filmde, topu topu 4 oyuncu var, belki bu da dikkatimizin dağılmamasında etkendir diye düşünüyorum.

   

  başlarken,biterken ve aralarda yönetmenin koyduğu birtakım imgeler var bunların da bazılarına anlam veremedik, en son cevaplandıramadığımız için içimizin içimizi yediği şey de budur bir an Bergman'a da soramıyoruz ki adam artık yaşamıyor raddesine geldik neredeyse. zaten yönetmen sanki kafamızda sorular dönsün, kesin cevap bulamayalım diye çekmiş bu filmi.belki de güzelliği buradadır diye düşündük hatta bu kült filmin.

   hastaneye genç,güzel bir kadın yatırılıyor-psikiyatri kliniğine. aktris Elizabeth Electrayı oynarken birden susuyor, sonra gülmeye başlıyor fakat o günden sonra da hiç konuşmuyor. kendisiyle ilgilenmek üzere bir hemşire, Alma görevlendiriliyor. A. ilk günlerde ne yaptıysa konuşmayan E. le A.yı doktor yazlık evine gönderiyor. zaman geçtikçe birbirine ısınan iki kadın E. konuşmamasıyla günlerini geçiriyor lakin A. bir akşam içerken E.e içindekileri dökmesiyle farklı bir boyut kazanıyor. A. de anlam veremiyor daha yeni tanıdığı bu kadına güvenip adeta içindekilerin ağzından çıkmasına, onun için ne denli önemli, içini yiyen bir kurt olduğuna. ertesi gün E. dr.a mektup yazıyor bunu da A. dayanamayıp okuduğunda kendisinden bahsettiğini görünce E.e olan güveni sarsılıyor. içinde ona karşı öfke, nefret, hırs birikiyor ve gidip bunun öcünü almak istiyor. E. yine sessizliğini bozmadan A.ysa monologlarına devam ediyor. belki de karşısındakinde tanıyor kendini... yönetmen bu aşamadan sonra kişilik bölünmesini gerek çekimleriyle gerekse oyunculukla öyle güzel veriyor ki bunu yaşayan insan çıldırmaz da ne yapar diye soruyorsunuz kendinize. bu gibi soruları psikiyatri stajını alırken de sorduğum için belki de birçok insanın kastettiği yıkıcı olmaktan çıkıyor film benim için. Filmi izlerken E.in bölündüğü karakter A.oluyor fakat bittiğinde düşünüyorum, Alma'nın içindeki bu güzel, yetenekli kadın olma isteğini E.i görünce bilincine gelip onu adeta parçalamak, yok etmek isteğiyle dolup taştığını gösteriyor da olabilir...Biz de öyle yaptık zaten film bitti, belki bir film süresi daha konuştuk, nette de gezindik, düşündükçe okudukça başka başka yerlere gittik, başka ayrıntıları fark ettik. Katman katman çözüldüğünü hissettikçe daha da büyüdü film gözümüzde, iyi ki izlemişiz dedik. 

   

   Tavsiyemdir, "ne anlatıyor"dan çok "nasıl anlatıyor" u görmek için, söylenmeyenleri hissetmek, belki de kendinizde farkedemediklerinizi görmek için!